برای وکیل شدن چه درس هایی بخوانیم؟
وکیل شدن و شغل وکالت یکی از مشاغلی است که همیشه میان جوانان و محصلان محبوب بوده است و افراد زیادی برای تحصیل در این رشته اقدام می‌کنند. ممکن است بپرسید وکیل به چه کسی گفته می‌شود؟
وکیل در معنای خاص به کسی گفته می‌شود که به نمایندگی از موکل خود از حقوق او در مراجع قضایی دفاع می‌کند.
البته گاهی وکلا به جای وکیل اشخاص حقیقی شدن، تصمیم می‌گیرند که وکیل اشخاص حقوقی و سازمان‌ها و موسسات مختلف بشوند و به آن‌ها مشاوره حقوقی بدهند.
وکیل دادگستری یک شغل آزاد و خصوصی است و شخص وکیل زیر نظر دولت نیست بنابراین حقوق و درآمد دولتی مانند کارمندان ندارد.
کسی که قصد دارد به عنوان یک وکیل در آینده مشغول به کار بشود لازم است چند مهارت مهم کسب کند که یکی از آن مهارت‌ها فن بیان است.
وکیل باید در دادگاه‌ها و مراجع قضایی از حقوق موکل خود دفاع کند به همین جهت باید توانایی متقاعد کردن قاضی را داشته باشد و بتواند با شیوه بیان خود، حق موکل خود را بگیرد.
همچنین وکیلی که فن بیان مناسبی داشته باشد می‌تواند موضوع و جوانب مختلف پرونده را برای قاضی روشن کند تا بتواند تصمیم بهتری بگیرد.
بیشتر سیاستمداران و مقامات دنیا در رشته حقوق تحصیل کرده‌اند. البته زمینه فعالیت و شغلی برای کسانی که در رشته حقوق تحصیل کرده‌اند بسیار متنوع است و وکیل شدن تنها یکی از این زمینه‌هاست.
البته پیشنهاد می‌شود تنها کسانی که از استعداد و مهارت کافی برخوردار هستند که و یا در خود می‌بینند که بتوانند این مهارت‌ها را کسب کنند، وارد رشته حقوق و در نهایت شغل وکالت شوند. داشتن مهارت و تجربه با هم باعث می‌شود تا وکیل آینده بسیار درخشانی داشته باشد.
رشته حقوق برای چه کسانی مناسب است؟
اولین چیزی که یک دانش‌آموز یا شخص دیگری که مایل است وارد رشته حقوق شود از خود می‌پرسد این است که آیا رشته حقوق و وکیل شدن برای من مناسب است؟
برای پاسخ دادن به این سوال باید بگوییم که کسی که می‌خواهد وارد رشته حقوق شود نباید صرف اینکه حقوق از تاپ‌ترین رشته‌های علوم انسانی است و یا آوازه‌ای پولدار بودن وکلا که شنیده‌اند، وارد این رشته شوند.
کسی که می‌خواهد به رشته حقوق وارد شود باید قبل از هر چیز علاقه داشته باشد در غیر این صورت در میانه راه، جا می‌زند. در رشته حقوق سه زبان اهمیت زیادی دارد، انگلیسی، عربی و فرانسوی.
بهتر است کسانی که می‌خواهند وارد رشته حقوق و در نهایت وکیل شوند، تا حدودی به این زبان‌ها مسلط باشند. فن و بیان و چگونگی استدلال نیز اهمیت زیادی داشته و نباید از آن غافل شد.
ویژگی دیگری که یک وکیل دادگستری باید داشته باشد این است که با موکل و دیگر افراد صادق باشد و امانتدار خوبی شناخته شود.
داشتن حافظه قوی و مسلط بودن به قوانین و به روز نگه داشتن اطلاعات نیز از دیگر ویژگی‌هایی است که یک وکیل دادگستری باید داشته باشد.
در صورتی که وجود این ویژگی‌ها را در خود حس کردید و یا توانایی کسب مهارت‌های لازم را در خود دیدید، می‌توانید وارد رشته حقوق شوید چون برای شما مناسب است.
تحصیل در رشته حقوق چه مزایا و معایبی دارد؟
همه ما می‌دانیم که رشته حقوق مشاغلی درون خود دارد که همگی از جایگاه اجتماعی و درآمد خوبی برخوردار است.
معروف‌ترین شغل این رشته که وکالت است می‌تواند درآمدهای زیادی برای شخص به دنبال داشته باشد که البته کسب این درآمدها کاملا به توانایی، میزان تحصیلات و سابقه شخص وکیل دارد. یعنی اگر یک بار وکیل در یک پرونده موفق شود، چندین پرونده دیگر هم برای او می‌آید.
اگر بخواهیم از معایبی که رشته حقوق دارد بگوییم باید به سخت بودن شغل وکالت و زمان کاری نامشخص آن اشاره کنیم.
وکلای دادگستری ممکن است در خطر قرار بگیرند و یا داستان‌های بسیار غم‌انگیزی را ببینند و نتوانند به دلیل نبود دلایل کافی، حق موکل خود را بگیرند و او را از مخمصه‌ای که در آن قرار دارد نجات دهند. به همین دلیل کسی که می‌خواهد وکیل شود باید روحیه بالا و قدرت تحمل اضطراب را داشته باشد.
عیب دیگر رشته وکالت این است که بازار کار آن بسیار اشباع شده است و همین رقابت را سخت‌تر کرده و کسی اگر بخواهد موفق شو باید مهارت‌ها و توانمندی‌های بیشتری کسب کند.
بازار کار و درآمد رشته حقوق و وکالت
یکی از چیزهای مهمی که افراد در زمان انتخاب یک رشته و شغل به آن دقت می‌کنند و واقعا نیز اهمیت زیادی دارد، میزان درآمد و بازار کار آن شغل و رشته است.
حتما شما هم شنیده‌اید که وکلا بسیار پولدار هستند و مبالغ زیادی از موکلان خود بابت یک پرونده می‌گیرند. چیزی که باید بدانید این است که این حرف غلط نیست اما در مورد همه وکلا نیز صدق نمی‌کند. زیرا که برخی از وکلا هستند که حتی سالانه یک الی دو پرونده بیشتر به آن‌ها مراجعه نمی‌شود.
چیزی که بازار کار درآمد شما را می‌سازد خود شمایید. اگر مقاطع تحصیلی بالاتری داشته باشد اگر مهارت‌های بیشتری داشته باشد، حتما می‌توانید به درآمدهای خوب برسید.
کسانی که از رشته حقوق فارغ التحصیل می‌شوند می‌توانند در آزمون‌های استخدامی که از سوی ادارات و سازمان‌های دولتی برگزار می‌شود شرکت کرده و در صورت کسب رتبه قبولی، مشاور حقوقی سازمان‌هایی مثل شهرداری، بخشداری، دانشگاه‌ها، بانک‌ها، اداره ثبت اسناد و املاک، وزارتخانه‌ها، شرکت‌های خصوصی و غیره شوند.
البته فراغ التحصیلان حقوق می‌توانند علاوه بر آزمون وکالت یا آزمون‌های استخدامی در آزمون دیگری به اسم آزمون سردفتری شرکت کنند. کسی که در این آزمون پذیرفته می‌شود می‌تواند یک دفتر اسناد رسمی یا دفتر ثبت ازدواج و طلاق تاسیس کند.
لازم به ذکر است که اگر به عنوان کارمند در سازمان دولتی مشغول به کار شدید، حقوق شما برابر با قانون وزارت کار خواهد بود در حالی که فعالیت در حوزه خصوصی حقوق معینی نخواهد داشت.
وکیل شدن با آزمون وکالت
برای آن که وکیل شوید ضرورت دارد که در آزمون وکالت شرکت کنید و رتبه قبولی بیاورید.
محبوب‌ترین آزمون در میان دانشجویان رشته حقوق آزمون وکالت است که هر ساله برگزار می‌شود دانشجویان زیادی در آن شرکت می‌کنند اما تنها کسانی در این آزمون پذیرفته می‌شود که شایستگی علمی لازم را داشته باشد.
آزمون وکالت هر ساله از سوی دو نهاد یعنی کانون وکلای دادگستری (نهاد مستقل) و کانون مرکز وکلای قوه قضاییه (زیر نظر قوه قضاییه) برگزار می‌شود. پس می‌توان چنین گفت که در هر سال 2 آزمون وکالت برگزار خواهد شد.
به طور حتم دو مرکز فوق الذکر با هم تفاوت‌هایی دارند که در ادامه حتما به آن‌ها اشاره خواهیم کرد.
برای آن که بتوانید در آزمون وکالت شرکت کنید لازم است که حتما مدرک کارشناسی رشته حقوق یا مبانی فقه و حقوق اسلامی داشته باشید.
هیچکس بدون داشتن لیسانس در یکی از این دو رشته نمی‌تواند در آزمون وکالت شرکت کند حتی اگر دارای مدرک کارشناسی ارشد و دکتری در یکی از گرایش‌های رشته حقوق را داشته باشد.
اگر رتبه و تراز قبولی در آزمون وکالت کسب کردید، به شما پروانه کارآموزی وکالت داده می‌شود و باید به مدت 18 ماه الی 24 ماه کارآموزی کنید.
برای پسرانی که مایل به شرکت در آزمون وکالت هستند، شرط اضافه‌تری وجود دارد که همان کارت پایان خدمت یا معافیت از سربازی است.
برای آن که در آزمون وکالت پذیرفته شوید لازم است منابعی مطالعه کنید. منابع درسی آزمون وکالت و ضرایب آن‌ها به شرح زیر است:
- قانون مدنی با ضریب 3
- قانون آیین دادرسی مدنی با ضریب 3
- قانون مجازات اسلامی با ضریب 2
- قانون آیین دادرسی کیفری با ضریب 2
- قانون تجارت با ضریب 2
- اصول استنباط حقوق اسلامی با ضریب 1
منابع فوق به در هر دو آزمون وکالت یعنی هم آزمون وکالت نهاد کانون وکلا و هم آزمون وکالت وکلای مرکز وجود دارد. منتها در آزمون وکلای مرکز، به جای درس اصول فقه، درس متون فقه قرار دارد و درس حقوق ثبتی نیز اضافه شده است.
شرکت در آزمون وکالت چه شرایطی دارد؟
کسانی که می‌خواهد در آزمون وکالت شرکت کنند باید شرایط زیر را داشته باشند:
- تابعیت جمهوری اسلامی ایران.
- داشتن مدرک لیسانس یا بالاتر رشته حقوق (از دانشکده‌های حقوق داخل یا خارج کشور که مورد تایید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری باشد) یا مدرک لیسانس فقه و مبانی حقوق اسلامی یا معادل آن از دروس حوزوی و دانشگاهی با تایید مرجع صالح.
تبصره 1: کسانی که مدرک کارشناسی حقوق، فقه و مبانی حقوق اسلامی یا معادل آن از دروس حوزوی و دانشگاهی با تایید مرجع صالح را نداشته باشند و تنها مدارک بالاتر داشته باشند مجاز به شرکت در آزمون نیستند.
تبصره 2: مدرک معادل حوزوی مدرکی است که از سوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تایید شده باشد.
تبصره 3: دارندگان مدارک کارشناسی ناپیوسته حقوق با مدرک کاردانی مرتبط به این شرط که دروس دوره کارشناسی حقوق را مطالعه کرده باشند، اجازه شرکت در آزمون را دارند.
- شرایط سنی: پروانه کارآموزی وکالت دادگستری در حوزه قضایی استان تهران تنها به افرادی داده می‌شود که در زمان ثبت‌نام سن آن‌ها کمتر از چهل سال تمام باشد. البته به تازگی لزوم شرط سنی ۲۴ سال تمام در هنگام ثبت نام برای داوطلبین نیز اضاف شده است.
- برای کسانی پروانه کارآموزی وکالت صادر خواهد شد که تمامی شرایط مندرج در قوانین و مقررات ناظر بر وکالت را داشته باشند.
نهاد کانون وکلا و مرکز وکلا در نحوه جذب وکیل چه تفاوت‌هایی با هم دارند؟
گفتیم که کانون وکلا نهادی مستقل اما موکز وکلا نهادی زیرنظر قوه قضاییه است. همین اولین تفاوتی است که میان این دو کانون وجود دارد.
کانون وکلا مزایایی دارد که باعث می‌شود افراد تمایل بیشتری به پذیرفته شدن در آن نسبت به نهاد مرکز وکلا داشته باشند. به عنوان مثال می‌توان به تفاوت در تعرفه ابطال حق تمبر، کمیسیون‌های رفاهی، علمی، ورزشی و غیره، تعداد بیشتر کانون وکلا در سطح کشور، امکانات رفاهی همچون صندوق بیمه تعاون بازنشستگی، حق رای‌گیری سمینار و تعرفه حق الوکاله بیشتر اشاره کرد.
تفاوت دیگری که در نحوه جذب وکیل میان این دو نهاد وجود دارد این است که نهاد کانون وکلا برای جذب کارآموزان تنها یک آزمون تستی برگزار می‌کند و هر کس که رتبه علمی لازم را کسب کرد موفق به دریافت پروانه کارآموزی وکالت می‌شود و باید دوره کارآموزی خود را شروع کند.
در صورتی که در نهاد مرکز وکلا، پس از قبولی در آزمون تستی، داوطلب باید یک مرحله مصاحبه تشریحی نیز پشت سر بگذارد.
همچنین آزمون کانون وکلا ظرفیت تعیین شده دارد و این طرفیت هر ساله از سوی خود کانون وکلا تعیین می‌شود. مثلا تعیین می‌کنند که امسال استان الف، 100 نفر ظرفیت دارد و افرادی که رتبه 1 تا 100 را کسب کنند، پذیرفته محسوب می‌شوند.
اما در آزمون مرکز تعدادی مشخص نشده و به طور معمول تراز و نمره شخص تعیین می‌کند که چه کسی پذیرفته شود. همین باعث شده با این آزمون افراد بیشتری جذب شوند.
دوره کارآموزی و آزمون اختبار
یکی دیگر از مراحلی که فرد برای وکیل شدن باید طی کند، دوره کارآموزی و سپس آزمون اختبار است. بعد از آن که داوطلب در آزمون وکالت پذیرفته شد باید یک وکیل سرپرست بری خود انتخاب و زیرنظر او تجربیاتی به دست آورد.
مدت دوره کارآموزی کانون وکلا 18 ماه یعنی یک سال و نیم است و در این مدت فرد می‌تواند پرونده حقوقی و حق الوکاله بگیرد.
بعد از آن که دوره کارآموزی به پایان رسید، فرد باید یک آزمون دیگر که نام آن اختبار است بدهد. این آزمون دو مرحله کتبی و شفاهی دارد که مرحله کتبی آن همان قانون‌های قبلی به علاوه قانون ثبت است و مرحله شفاهی پاسخ دادن به سوالاتی است که از سوی یک وکیل سابقه‌دار پرسیده می‌شود.
اگر فرد هر دو آزمون را با موفقیت پشت سر گذاشت دیگر نوبت به مراسم تحلیف و قسم خوردن می‌رسد. پس از این شخص رسما وکیل پایه یک دادگستری شده است.
مهارت‌هایی که یک وکیل باید داشته باشد
در فوق گفتیم که کسی که می‌خواهد وکیل شود باید مهارت‌هایی داشته باشد که مهم‌ترین آن مهارت سخنوری و فصاحت و بلاغت بیان است.
داشتن این مهارت بسیار لازم و ضروری است زیرا یک وکیل کارش با حرف زدن و متقاعد کردن دیگران پیش می‌رود.
وکیل برای آن که نظر قاضی را به نفع خود جلب کند باید بتواند مطالب خود را به بیانی صادقانه، فصیح و بلیغ بیان کند و عقاید و نظریات خود را به شکلی واضح و صریح و به گونه‌ای خوشایند بگوید.
داشتن شجاعت، جسارت و شهامت، مهارت بعدی است که یک وکیل باید داشته باشد.
گاهی ممکن است وکیل مجبور شود در مقابل بک نظر ایستادگی و مخالفت کند در چنین شرایطی باید وکیل شهارت و جسارت اعتراض کردن را داشته باشد و بتواند در برابر افکار عموم ایستادگی کند.
شهامت وکیل باید به حدی باشد که بدون تزلزل و تشویش اعتراض خود را اعلام کند و هراسی از این کار خود نداشته باشد.
داشتن اطلاعات عمومی بالا مهارتی است که در هر شغلی مورد نیاز است اما در وکالت داشتن آن بیشتر حس می‌شود. البته نباید این تصور را داشت که یک وکیل باید در هر زمینه‌ای تبحر داشته باشد، خیر.
وکیل باید در برخی از رشته‌ها مانند جامعه‌شناسی، فلسفه و ادبیات، هنر و تاریخ معلومات داشته باشد تا بتواند به آن‌ها استناد کند. گاهی استناد کردن به یک بیت شعر تاثیر بسیار بیشتری بر افراد می‌گذارد تا استناد کردن به یک ماده قانونی.
وکیل برای آن که بتواند ساعت‌های زیادی از روز خود را صرف کار کردن بکند لازم است علاقه زیادی به شغل خود داشته باشد. در غیر این صورت خسته و زده خواهد شد.
گاهی ممکن است یک وکیل پیش از یک جلسه دفاع یک ساعته، ساعت‌ها یا روزها مشغول مطالعه کتاب‌های مختلف شود تا بتواند بهترین دفاع را از موکل خود بکند.
از دیگر مهم‌ترین مهارت‌هایی که وکیل باید داشته باشد، وقت شناسی است. وکیل باید در ارتباط با وکلای خود و همچنین جلسات دادگاه وقت شناس باشد و در سر قرارهای خود به موقع حاضر گردد.
داشتن یک دایره دوستی گسترده بسیار برای یک وکیل مناسب است. همچنین برقراری یک ارتباط دوستانه با موکل باعث می‌شود تا موکلان بیشتری به سوی او جذب شوند. پس روابط عمومی و نزاکت برخورد اجتماعی نیز یک مهارت مورد نیاز برای وکیل است.
آخرین مهارت لازم برای وکیل این است که احترام حرفه خود و همچنین احترام قاضی را نگه دارد و با کمال احترام صحبت کند. کسی می‌تواند به حرفه وکالت احترام بگذارد که بپذیرد ممکن است در این حرفه بارها شکست بخورد.
همچنین اگر وکیل شان قاضی را حفظ کند و با احترام با وی صحبت نماید، قاضی در نیز در مقابل به او احترام خواهد گذاشت.
به عنوان آخرین مطلب در این مقاله باید بگوییم که برای وکیل شدن اول از همه باید رشته انسانی را در دبیرستان انتخاب کنید و کنکور انسانی دهید.
سپس در دانشگاه رشته کارشناسی حقوق را انتخاب و مشغول به تحصیل شوید. پس از آن که مدرک کارشناسی را دریافت کردید می‌توانید منابع آزمونی که گفتیم را بخوانید و آزمون دهید. توصیه ما این است که حتما تحصیلات خود را تا مقاطع بالاتر ادامه دهید.
