اگر صرافی دلار را گران تر از نرخ روز حساب کرد، چه کار کنیم؟

نقش پول، امروزه در تمام جوامع و همه اقتصادهای جهان تاثیر‌گذار، تعیین کننده و سرنوشت ساز است و معمولا نقشی غیر قابل جایگزینی را در اقتصاد‌ها ایفا می کند.

منابع تامین پول در هر جامعه ای از راه های متفاوتی ایجاد می گردد و منابع مالی گوناگونی در تامین این موضوع وجود دارد که مقوله گسترده ای است.

اما انتقال پول و تبدیل آن همیشه دارای محدودیت‌هایی است که در دنیای امروزی با وضع قوانین سختگیرانه مختلف و حتی بین المللی، بیش از گذشته کار را در این زمینه دشوارتر نموده است.

در کشور ما نیز نهادهای متمرکز و غیر متمرکزی، که وظیفه خدمات‌رسانی در خصوص انتقال و جابه‌جایی پول، اعم از وجه رایج داخلی و سایر ارزهای گشورهای دیگر و یا خدماتی مشابه به آن را دارا هستند کم نیست.

در این مطالب سعی شده به گران فروشی در صرافی‌ها به عنوان یکی از این نهادها، که وظایف مهمی را در بازار آشفته ارزی کشور دارد پرداخته و در صورت انجام تخلفات از سوی آن‌ها، نحوه پیگیری آن را نیز برایتان مشخص نماییم.

معنا و مفهوم صرافی

صرافی به معنای داد و ستد است و در اصطلاح عموم، به شغل و حرفه‌ای اطلاق می شود که در آن با احتساب نرخ روز ارز ها، واحد پولی یک کشور به واحد پول کشور دیگری تبدیل می‌گردد یا حواله ارزی از داخل کشور به خارج از کشور ارسال می گردد.

که البته همکنون به دلیل تحریم های اقتصادی انجام این امر بسیار مشکل شده است. لازم به ذکر است خرید و فروش سکه، شمش و غیره نیز معمولا جزیی از داد و ستدهای صرافان است که البته آن هم با تعیین نرخ روز این مسکوکات، توسط صرافی‌های مجاز کشور صورت می‌پذیرد.

در قوانین اصناف، هر صرافی داخلی برای کسب مجوز و شروع به فعالیت، نیاز به گرفتن مجوز از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران داشته و در طول فعالیت خود می‌بایست از مقررات و ضوابط معین شده توسط بانک مرکزی پیروی نماید.

حدود اختیارت صرافی های کشور

بانک مرکزی در خصوص اجرای تصویب‌نامه هیات وزیران، و در راستای سیاست‌های ارزی ابلاغی، ضوابط و فعالیت‌های مجاز صرافی‌ها را به شرح زیر بر شمرده است که تخطی از آن به عنوان تخلفات نظام صنفی قابل پیگیری است:

• امکان انتقال ارز به دستور یا تقاضای هر یک از بانک‌های دارای مجوز ارزی
•  امکان خرید ارز حاصل از صادرات کالاهای غیرنفتی از صادرکنندگان
•  امکان فروش ارز خریداری شده به اشخاص حقیقی و حقوقی از طریق سیستم بانکی
•  در صورت ایجاد محدودیت عدم خرید و فروش اسکناس به صورت فیزیکی و انجام این امر از طریق بانک‌ها
• امکان تأمین ارز کشور برای واردات کالا و خدمت به کشور فقط پس از ثبت سفارش و ثبت خدمت
• امکان انتقال ارز از طریق سیستم بانکی و یا صرافی‌های مجاز با تقاضای بانک عامل.

اگر صرافی ها دلار یا سایر ارزها را گران‌تر از نرخ مصوب روز به ما دادند چگونه از آن ها شکایت کنیم؟

با اشاره به حدود اختیارات صرافی ها، شاید برای شما هم این تصور بوجود بیاید که صرافی‌ها هم به مانند اغلب مشاغلی که هدف اصلی آن‌ها ارائه خدمت به مردم است و کسب منفعت به عنوان جنبه فرعی آن حرفه لحاظ می شود مثل وکالت، پزشکی و غیره، اما طبق قانون تجارت، حرفه صرافی عملی ذاتا تجاری به حساب می‌آید.

بنابراین برخلاف حدود اختیارات صرافی ها، آن چه در صرافی بیشتر مورد توجه قانونگذاران قرار گرفته است، متاسفانه کسب سود ومنفعت و تجارت است.

لذا به صورت طبیعی در هر کجا که منفعت و سود وجود داشته باشد، تخلفات یا در حد گسترده تر آن، جرائم مختلفی نیز قابل تصور خواهد بود که البته چنین موضوعی هیچگاه دور از ذهن نبوده و نیست.

بنابراین صرافی ها هم از این قاعده کلی مستثنی نیستند و امکان دارد در حدود اختیارات و وظایف قانونی خود مرتکب تخلف نیز بشوند. حال تصمیم داریم طرق شکایت از صرافان را نیز به طور مختصر بازگو نماییم.

طرح شکایت از صرافان از طریق کانون صرافان

در قوانین ما برای اشتغال و کسب مجوز در هر حرفه و شغلی نیاز به اخذ مجوز و انجام یک سری تشریفات قانونی است که حرفه صرافی ها نیز از این امر مستثنی نبوده و برای انجام فعالیت در این زمینه احتیاج به اخذ مجوز از نهاد صنفی خود را دارند.

برای نمونه اگر فردی، تمایل به انجام فعالیت در زمینه چاپ یا نشر کتب را داشته باشد، باید حتما از طریق اتحادیه و صنف ناشران و کتابفروشان، اقدام به گرفتن پروانه کسب جهت اشتغال به آن شغل نماید.

کانون صرافان نیز به همچون اتحادیه اصناف است که تحت نظارت مستقیم بانک مرکزی قرار داشته و مجوزهای لازم و حدود اختیارات صرافان را همانطور که اشاره شد بانک مرکزی تعیین خواهد کرد.

یکی از راهکار های موثر شکایت از صرافان، مراجعه به کانون صرافان و ارائه دلایل و مستندات گران فروشی به این نهاد و تقاضای رسیدگی به موضوع تخلف صورت گرفته است.

طرح شکایت از طریق بانک مرکزی

بانک مرکزی ایران، نوعی نظارت غیر مستقیم بر عملکرد کلیه صرافی‌ها دارد و در سلسله مراتبی بالاتر از صنف صرافان، معین کننده مقررات و ضوابط حاکم بر صرافی‌ها است و انجام نظارت و بازرسی‌های دقیق‌تر بر عهده کانون صرافان خواهد بود.

اما این عملکرد، به این معنی نیست که به شکایات صورت گرفته از صرافی‌ها در زمینه‌های مختلف رسیدگی ننماید.

افراد مختلف چه اشخاص حقیقی یا حقوقی که به عملکرد یک صرافی در هر زمینه‌ای حتی گران فروشی اعتراض دارند، می‌توانند از طریق سامانه ارتباط مردمی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران که برای بیان مشکلات و مسائل مرتبط با تخلفات بانک‌ها و صرافی‌ها راه‌اندازی گردیده است، استفاده نمود و اقدام به ثبت شکایت خود نمایند.

طرح شکایت از طریق سازمان تعزیرات حکومتی

سازمان تعزیرات حکومتی که از نهادهای زیرمجموعه وزارت دادگستری به حساب می‌آید و طبق قانون وظیفه دارد در خصوص تخلفات صرافی‌ها در هر حوزه‌ای ورود نماید.

مواردی از قبیل گران فروشی ارز، عرضه خارج از شبکه، اخفاء، احتکار، عدم اجرای ضوابط قیمت گذاری و امتناع از عرضه کالا و غیره که در قوانین سازمان تعزیرات حکومتی نیز بیان گردیده، موضوعات و مواردی است که سازمان تعزیرات حکومتی صلاحیت رسیدگی به آن را داراست و از جمله تخلفات چشمگیری است که هر صرافی ممکن است مرتکب آن گردد.

برای طرح شکایت از صرافی‌ها به سازمان تعزیرات حکومتی، شاکی باید با ارائه دلایل و مستندات لازم و مشخص نمودن طرف شکایت خود، درخواست کتبی خود را به سازمان مربوطه ارسال نماید.

هر چند که این شکایات به طریق دیگری نیز قابل پیگیری است، مانند ثبت از طریق سامانه شکایات مردمی t135.ir، همچنین در مورد تخلفات ساده از طریق تماس تلفنی با شماره 135 نیز قابل پیگیری خواهد بود.

طرح شکایت از طریق نهاد دادگاه ها یا دادسرا های عمومی

سازمان تعزیرات را نمی توان مرجع قضایی به حساب آورد و اشخاص برای اقدام قضایی در صورت ارتکاب یک جرم از سوی هر یک از صرافی‌ها باید با ارائه اسناد و مدارک به دادسرای محل وقوع جرم مراجعه کرده و شکواییه خود را ثبت نمایند.

لازم به توضیح است ثبت شکایت از صرافی ها از طریق هریک از دفاتر خدمات قضایی نیز قابل اقدام و پیگیری است و برای ثبت شکواییه به هر یک از شعب دفاتر خدمات قضایی در سرایر کشور میتوان مراجعه و شکایت را مطرح کرد.

همانگونه که ذکر شد صرافی ها که از جمله نهاد های تابع بانک مرکزی هستند و وظایف مهمی را در نظام پولی و اقتصادی کشور ایفا می‌نمایند.

عمل صرافی مطابق با قانون تجارت یک عمل ذاتا تجاری محسوب شده و متاسفانه قصد انتفاع و کسب منفعت در این حرفه بر ارائه خدمات قالب بوده و ارجحیت دارد.

کانون صرافان از واحد های تحت پوشش و نظارت بانک مرکزی محسوب می‌شود، و این نهاد دولتی به اقدامات صرافی‌ها نظارت مستقیم دارد.

سپری نمودن هر یک از مراحل رسیدگی به شکایات از صرافان، بسیار زمان بر و پروسه پیچیده‌ای دارد که نیاز به دانش و تخصص لازم و کافی و پیگیری موثر در این زمینه دارد، شما می‌توانید جهت تسریع در روند رسیدگی به دعوای فوق، حتما با مشاوران و وکلای حقوقی وکیل ۲۴ مشورت نموده و در وقت و هزینه‌های خود صرفه‌جویی نمایید.