مدیرعامل شرکت کیست و چه وظایف و مسئولیت هایی دارد؟
مدیرعامل یا مدیر ارشد اجرایی، عالی‌ترین مقام اجرایی یک شرکت به حساب می‌آید. در این مقاله می‌خواهیم مسائل پیرامون این سمت را بررسی کنیم.
مواردی از قبیل وظایف مدیرعامل، نحوه انتخاب و نکاتی که در این باره وجود دارد، در این جا بررسی شده است.
مدیرعامل
مدیریت عامل در یک شرکت، عالی‌ترین مقام اجرایی آن شرکت خواهد بود. یعنی تصمیم‌گیری‌های اصلی در یک شرکت، مدیریت عملیات، منابع کلی شرکت، نقطه ارتباطی با هیئت مدیره و به طور کلی، چهره عمومی شرکت، با مدیریت عامل آن شناخته خواهد شد.
توانایی‌های مدیرعامل
از عنوان این سمت پیدا است که با یک کار مدیریتی رو به رو هستیم. بنابراین، این سمت نیز توانایی‌های خاص خود را می طلبد. وجود این توانایی‌ها در شخص مدیرعامل، می‌تواند از او یک مدیریت عامل موفق بسازد.
برخی از این توانایی ها، عبارتند از:
- باید سابقه مدیریتی حرفه‌ای در یک سازمان را داشته باشد. این کار کمک می کند تا فرد با بایدها و نبایدهای مدیریت آشنا باشد.
- باید بتواند استراتژی های سودآور برای شرکت بچیند. او باید بتواند این استراتژی ها را توسعه بخشد.
- باید درک دقیقی از منابع مالی شرکت داشته باشد. داشتن سواد لازم در این زمینه، بسیار مهم و حیاتی خواهد بود.
- باید بهترین متدهای مدیریت سازمانی را یاد داشته باشد. از آن جا که این علم نیز مانند علوم دیگر، رشد و توسعه پیدا می کند، شخص باید بتواند اطلاعات خود را به روز نگه دارد.
- باید مهارت رهبری داشته باشد. او باید بر هدایت اعضای تیم کاملا وارد و مسلط باشد.
- باید توانایی حل مسئله داشته باشد. مدیرعامل باید مشکلات را بفهمد و آن را خیلی سریع تشخیص دهد.
- باید مهارت ارتباطی قوی داشته باشد. این شخص باید بتواند از پس انجام مذاکرات برآید.
وظایف مدیر عامل در شرکت‌های سهامی
شرکت‌های سهامی، دسته خاصی از شرکت‌ها هستند که در آن، سرمایه، به سهام تقسیم می‌شود. مدیرعامل در شرکت‌های سهامی، وظایف اجرایی آن را به عهده دارد.
در حالت کلی، وظایف مدیر عامل شرکت های سهامی به دو دسته به شرح ذیل تقسیم می‌شوند.
- دسته اول مربوط به وظایفی است که در اساسنامه، تعیین گردیده است. این دسته از وظایف بر طبق مصوبات مجمع عمومی، برای مدیرعامل تعیین شده اند. بنابراین مدیرعامل موظف به اجرای آن ها می باشد.
- دسته دوم وظایفی هستند که بر اساس قانون به مدیرعامل شرکت واگذار شده است. این وظایف در قانون تجارت و قوانین مالیاتی یک کشور، برای مدیرعامل در نظر گرفته شده است. لازم به ذکر است که وظایف تعیین شده در قانون، به عنوان حداقل وظایف مدیرعامل در نظر گرفته می‌شوند. یعنی نمی توان در اساسنامه یا مصوبات مجمع عمومی آن را تقلیل داد.
البته به غیر از دسته‌بندی یاد شده می توان وظایف مدیرعامل را در دو دسته مسئولیت‌های حقوقی، کیفری نیز جای داد.
مسئولیت‌های حقوقی مدیرعامل شرکت‌های سهامی
این دسته از وظایف، تعیین می‌کنند که شخص مدیرعامل، در برابر ضرر و زیان شخص ثالث، چه وظایفی دارد.
بر طبق ماده ۱۴۲، این دسته از وظایف و مسئولیت‌های مدیرعامل برای جبران خساراتی است که به افراد ذی نفع وارد شده است. به عنوان مثال، این امکان وجود دارد که در اثر سوء مدیریت مدیرعامل، به سهامداران شرکت، ضرر وارد شود.
هم چنین در صورتی که شرکت ورشکسته شود در حالی که دارایی کافی برای پرداخت دیون ندارد، بر طبق چیزی که در ماده ۱۴۳ اصلاحیه قانون تجارت بیان شده است، دادگاه صلاحیت دار می تواند مدیرعاملی که ورشکستگی شرکت به دلیل تخلفات وی بوده است را محکوم نماید.
در این صورت مدیرعامل محکوم می‌شود تا دیونی که پرداخت آن از دارایی شرکت ممکن نیست، تادیه نماید.
پرداخت خسارات ناشی از معاملات غیرقانونی مدیرعامل و یا معاملات غیرقانونی که مدیرعامل اجازه آن را صادر کرده، نیز سبب محکومیت وی خواهد شد.
مسئولیت‌های کیفری مدیرعامل شرکت های سهامی
در قانون تجارت، به غیر از مسئولیت‌های حقوقی که برای مدیر عامل در نظر گرفته شده است، مسئولیت‌ها و وظایف کیفری نیز تعیین شده است.
هدف از وضع این قوانین، حفظ نظم در نظام تجاری کشور می‌باشد. در صورت سرپیچی از این قوانین، مجازات‌های سنگینی برای آن در نظر گرفته شده است.
به عنوان نمونه، در صورتی که مدیرعامل (و اعضای هیئت مدیره) مرتکب جرایم زیر شوند، به حبس از یک سال تا سه سال محکوم خواهند شد.
- در صورتی که منافع موهومی بین صاحبان سهام تقسیم شود. بدون آن که دارایی و ترازنامه برای آن صورت نگیرد.
- در صورتی که ترازنامه غیرواقعی انتشار یابد. یعنی وضعیت واقعی شرکت را پنهان داشته باشد.
- در صورتی که از اموال یا اعتبارات شرکت برای مقاصد و اهداف شخصی استفاده شود.
- در صورتی که از اختیارات، خلاف منافع شرکت و با سوء نیت، استفاده شود.
آیا می‌توان مدیرعامل و رئیس هیئت مدیره را یکسان انتخاب کرد؟
خیر. مگر با تصویب سه چهارم آرای افراد حاضر در مجمع عمومی.
آیا مدیرعامل، یک نفر است؟
برطبق چیزی که در قوانین کشور ما موجود است، مدیرعامل می‌تواند یک یا چند نفر باشد.
مدیرعامل، چه مدت در این سمت می‌ماند؟
قانون برای مدیرعامل، مدتی را تعیین نکرده است. بنابراین هیات مدیره قادر است تا مدیرعامل را برای مدتی بیش تر از دو سال، انتخاب کند. البته توجه داشته باشید که افرادی که برای سمت مدیریت انتخاب می شوند، دائمی نیستند.
مدیرعامل چطور انتخاب می‌شود؟
مدیریت می‌بایست از میان شرکا باشد. یعنی سهمی در شرکت داشته باشد. هم چنین فردی که به سمت مدیریت انتخاب می‌شود، باید اهلیت داشته و شرایط ماده ۱۱۱ لایحهٔ قانونی را نداشته باشد.
آیا می‌توان همزمان مدیرعامل چند شرکت بود؟
خیر. هیچ کس نمی تواند در یک زمان واحد، در سمت مدیرعامل بیش از یک شرکت قرار بگیرد.
در صورتی که شخصی مدیرعامل دو شرکت به صورت همزمان باشد، چه خواهد شد؟
دادگاه شهرستان به تقاضای هر دی نفع، حکم عزل وی از مدیرعامل بودن را صادر می‌نماید. این حکم قطعی خواهد بود.
آیا مدیرعامل حق الزحمه دارد؟
بله. مدیرعامل رابطه‌ای دوسویه با شرکت خواهد داشت. یعنی هم کارمند و هم وکیل شرکت محسوب می‌شود.
آیا مدیرعامل، حق امضا دارد؟
بله. مدیرعامل مانند یک وکیل برای شرکت است. او با توجه به اختیاراتی که از سوی هیئت مدیره به وی ابلاغ شده، می تواند حق امضا داشته باشد. البته امضای وی بایستی تنها برای مواردی باشد که در چهارچوب اساسنامه شرکت ذکر شده است.
نقش‌های مدیرعامل چه مواردی است؟
مهم‌ترین نقش هایی که برای سمت مدیریت عامل وجود دارد، عبارتند از:
- نقش ارتباطی مدیرعامل برای مصاحبه با مطبوعات داخلی و خارجی
- نقش تصمیم‌گیری سطح بالا برای سیاست‌ها و استراتژی‌های شرکت
- نقش رهبر شرکت، ایجاد انگیزه و تغییرات مثبت در کارمندان شرکت
- نقش مدیر سازمان و ریاست کارهای روزانه شرکت
عزل مدیرعامل چگونه است؟
عزل و نصب مدیرعامل بر عهده هیئت مدیره شرکت خواهد بود. عزل می‌تواند پیش از موعد مقرر شده برای سمت وی انجام بگیرد.
آیا می‌توان در وظایف و اختیارات مدیرعامل، تغییراتی لحاظ کرد؟
بله. انجام تغییرات در مسئولیت‌ها و اختیارات مدیرعامل، مستلزم نوشتن و ثبت صورتجلسه می‌باشد. ضمن این که باید محدودیت و توسعه به صورت کامل و دقیق شرح داده شوند.
در صورت نیاز به دریافت اطلاعات تکمیلی می‌توانید از طریق سامانه وکیل ۲۴ با ما در ارتباط باشید.
