قاچاق مسلحانه چه مجازاتی دارد؟
پروتکل سازمان ملل متحد، واردات، صادرات، خرید، فروش، تحویل، جا به جایی یا انتقال سلاح گرم و قطعات و اجزای آن‌ها را غیرقانونی و قاچاق اسلحه گرم، قطعات و اجزای آن مهمات، را نیز تخطی از قانون می‌داند.
گفته شده که تجارت غیرقانونی انواع سلاح یک بازار با اندازه متوسط است. همچنان با فعالیت های غیرقانونی دیگر ارتباط تنگاتنگ دارد و برای گروه‌های جنایتکار سازمان یافته (یورو پل) منبع درآمد اضافی است و نه منبع اصلی.
متاسفانه این مسئله در کشور ما نیز وجود دارد اما برای جلوگیری از گسترش آن قوانینی وضع شده است.
سلاح و انواع آن
کلمه صلاح تعریف خاص و دقیقی در قوانین ندارد و همیشه به مصداق‌های آن اشاره شده است اما در کلیت به هر نوع وسیله و ابزاری که جان افراد را به خطر نیندازد و با استفاده از آن‌ها بتوان دیگران را تهدید و یا به آن‌ها حمله کرد، سلاح گفته می‌شود.
این ابزار را در دسته های مختلف می شناسیم. از جمله:
- اسلحه سرد و گرم جنگی
- اسلحه سرد و گرم شکاری
- اسلحه لیزری که به لحاظ احکام و مجازات در دسته سلاح گرم قرار بگیرد
- انواع ابزار بیهوش کننده که مطابق با احکام و مجازات در دسته سلاح شکاری قرار بگیرد
- مواد و اقلام کنترل کننده (شوکرها، گازهای بیهوشی یا اشکآور، مواد محترقه، آتش زا و منفجره اعم از نظامی و غیر نظامی و غیره)
آیا حمل اسلحه جرم است؟
در برخی کشورها مانند آمریکا داشتن سلاح با اخذ مجوز لازم برای مردم مجاز است. البته سال‌هاست که پیشنهادهای مربوط به کنترل اسلحه و مالکیت سلاح گرم یکی از بحث برانگیزترین موضوعات در سیاست آمریکا است. اما در کشور ما داشتن اسلحه برای افراد غیرنظامی ممنوع است.
در اصل اگر فردی اسلحه ای را با خود حمل کند در نظر قانون مجرم نیست اما اگر با استفاده از آن وسیله دست به اقدامی خطرناک بزند، حتما با برخورد قانونی مواجه خواهد شد.
همانطور که می‌دانید معمولا حمل اسلحه نیز توسط افراد عادی جامعه انجام نمی‌شود. به همین خاطر حمل و جا به جایی آن‌ها نیز مورد مشکوکی است که حتما توسط نیروهای پلیس مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
جرائم قابل مجازات مربوط به اسلحه
با توجه به ماده ۴ قانون مجازات قاچاق اسلحه و مهمات، فعالیت‌ها و عملکرد های زیر جز جرائم قابل مجازات مربوط به اسلحه هستند.
- حمل و نگهداری
- ساخت اسلحه و مهمات
- مونتاژ اسلحه
- تعمیر انواع سلاح
- توزیع اسلحه
- قاچاق اسلحه و مهمات
قاچاق کردن همراه با اسلحه چه مجازاتی دارد؟
طبیعی است که هر کشور برای تقویت قوای نظامی خود دست به ساخت و یا خرید انواع سلاح تجهیزات نظامی بزند اما قاچاق این موارد به صورت غیرقانونی مسئله‌ایست که حتما امینت کشور را به خطر خواهند انداخت.
به همین خاطر با توجه به نوع اسلحه قاچاق شده، مجازات مختلفی برای فرد خاطی در نظر گرفته می‌شود.
مجازات مربوط به قاچاق انواع اسلحه (ماده 5 قانون مجازات قاچاق اسلحه) جریمه نقدی نداشته و تماما با حبس تعزیری فرد تنظیم شده است.
این احکام و مجازات ها به این شرح هستند:
- قاچاق انواع سلاح سرد جنگی، سلاح شکاری یا مهمات آن، به حبس از 6 ماه تا دو سال می‌انجامد.
- قاچاق انواع سلاح گرم سبک غیر خودکار، مهمات یا قطعات مؤثر آن، به حبس از دو تا پنج سال می‌انجامد.
- قاچاق انواع سلاح گرم سبک خودکار، مهمات یا قطعات مؤثر آن، به حبس از پنج تا 10 سال خواهد انجامید.
- قاچاق انواع سلاح گرم نیمه‌سنگین و سنگین، مهمات یا قطعات مؤثر آن، به حبس از 10 تا پانزده سال می‌انجامد.
به خاطر داشته باشید که هر زمان موضوع جرم در این ماده بیش از یک قبضه سلاح یا قطعات مؤثر برای ساخت سلاح باشد، مجازات فرد یک درجه تشدید می‌شود.
مجازات حمل سلاح
همانطور که در ابتدای متن اشاره کردیم، در کشور ما به دلیل قانونی نبودن استفاده از سلاح و تجهیزات نظامی، افراد عادی به دنبال حمل و استفاده از آن‌ها نخواهند بود.
در نتیجه جا به جایی سلاح، مطابق با ماده 6 «قانون مجازات قاچاق اسلحه و مهمات و دارندگان سلاح و مهمات غیرمجاز» مجازات مربوط به خود را دارد. از جمله:
- حمل سلاح سرد جنگی، سلاح شکاری یا مهمات آن، به حبس از 91 روز تا 6 ماه یا جزای نقدی از 10 میلیون تا 20 میلیون ریال خواهد انجامید.
- حمل سلاح گرم سبک غیر خودکار، قطعات مؤثر یا مهمات آن، به حبس از 6 ماه تا دو سال یا جزای نقدی از 20 میلیون تا 80 میلیون ریال می‌انجامد.
- حمل سلاح گرم سبک خودکار، قطعات مؤثر یا مهمات آن، به حبس از دو تا پنج سال خواهد انجامید.
- حمل سلاح گرم نیمه‌سنگین و سنگین، قطعات مؤثر یا مهمات آن ها، به حبس از پنج تا 10 سال می انجامد.
همچنین در تبصره این ماده آمده است که هرگاه موضوع جرم این ماده در قاچاق اسلحه بیش از یک قبضه یا قطعات مؤثر از چند قبضه باشد مجازات مرتکب حسب مورد یک درجه تشدید می‌شود.
قاچاق اقلام و مواد کنترل‌کننده چه حکمی دارد؟
فصل سوم قانون مجازات قاچاق اسلحه و مهمات و دارندگان سلاح و مهمات غیرمجاز به طور کلی به مورد قاچاق انواع اقلام و مواد کنترل‌کننده پرداخته است.
این نوع ابزار (شوکرها، مواد رادیو اکتیو و غیره) نیز به دلیل اینکه جان افراد را به خطر خواهند انداخت، در متن قانون غیرمجاز بوده و قاچاق آن‌ها نیز مجازات مختلفی را در بر دارد.
ماده 11 این قانون به طور صریح اعلام می‌کند که هر کس مرتکب قاچاق اقلام یا مواد تحت کنترل شود یا به ساخت و مونتاژ هر یک از آن‌ها اقدام کند به ترتیب زیر به مجازات تعزیری محکوم می‌شود.
این مجازات‌ها (که با توجه به مواد قاچاق شده متفاوت هستند) عبارتند از:
- مواد رادیواکتیو یا میکروبی، به حبس از بیست و پنج تا سی سال
- مواد منفجره نظامی یا شیمیایی، به حبس از پنج تا ده سال
- مواد ناریه یا منـفجره غیرنظامی، به حبس از دو تا پنج سال و جزای نقدی یک تا دو برابر ارزش مواد کشـف شده و در صورتی که هدف از ارتکاب جرم مقاصد غیرامنیتی از قبیل بهره‌برداری غیرمجاز از معادن باشد، به حبس از شش ماه تا دو سال
- گازهای بی‌حس‌کننده، بیهوش کننده و اشکآور به حبس از دو تا پنج سال
- مواد محترقه و شوک دهنده‌ها (شوکرها)، به حبس از شش ماه تا دو سال
همچنین ماده 12 این قانون حمل، نگهداری، توزیع و فروش این اقلام را نیز غیر مجاز دانسته و انواع مجاز ذکر شده در زیر را برای افراد خاطی در نظر دارد.
- مواد رادیواکتیو یا میکروبی، به حبس از پانزده تا بیست و پنج سال
- مواد منفجره نظامی یا شیمیایی، به حبس از دو تا پنج سال
- مواد ناریه یا منفجره غیرنظامی، به حبس از شش ماه تا دو سال و جزای نقدی یک تا دو برابر ارزش مواد کشف‌شده و در صورتی که هدف از ارتکاب جرم مقاصد غیرامنیتی از قبیل بهره‌برداری غیرمجاز از معادن باشد، به حبس از نود و یک روز تا شش ماه
- گازهای بی‌حس‌کننده، بیهوش کننده و اشکآور، به حبس از شش ماه تا دو سال
- مواد محترقه و شوک دهنده‌ها (شوکرها)، به حبس از نود و یک روز تا شش ماه
آیا برای این احکام تخفیف و یا تشدیدی وجود دارد؟
در ماده 14 این قانون اشاره شده است که اگر اعمال ذکر شده (قاچاق اسلحه، تولید، حمل و غیره) توسط گروه‌های سازمان یافته صورت بگیرد، تمامی مجازات‌های عنوان شده یک درجه تشدید خواهند شد.
البته تخفیف هایی نیز در متن قانون برای افراد در نظر گرفته شده است. برای نمونه، با استناد به تبصره 2 ماده 16 قانون، «تحویل داوطلبانه بعد از مدت مذکور در جرائم تعزیری درجه یک تا شش، موجب دو درجه تخفیف و در جرائم تعزیری درجه هفت موجب یک درجه تخفیف می‌شود».
همچنین ماده 17 به این نکته اشاره می‌کند که همکاری متهمان و محکومان جرائم موضوع این قانون با ماموران نظامی، انتظامی و امنیتی برای کشف اسلحه، مهمات، اقلام و مواد تحت کنترل و شناسایی و تعقیب معاونین و شرکا جرائم موضوع این قانون به تشخیص مراجع قضائی رسیدگی‌کننده در مجازات‌های تعزیری درجه یک تا شش، موجب یک درجه تخفیف و در مجازات‌های تعزیری درجه هفت و هشت موجب معافیت از مجازات قانونی می‌شود.
قوانین مربوط به استفاده از اسلحه شکاری
تنها نوع اسلحه ای که در کشور ما با داشتن مجوز قابل حمل و استفاده خواهد بود، اسلحه شکاری است. این نوع ابزار برای شکار در طبیعت (اما نه در مناطق ممنوع) مورد استفاده قرار می‌گیرد.
صاحب این نوع سلاح باید تاریخ انقضای اسلحه مصرفی خود را بداند و در هنگام اتمام تاریخ برای تمدید آن اقدام کند.
در صورتی که فرد از اسلحه شکاری بدون مجوز (یا با مجوز منقضی) استفاده کند، فعالیتی کاملا غیرقانونی انجام داده است.
ماده 9 قانون «مجازات قاچاق اسلحه و مهمات و دارندگان سلاح و مهمات غیرمجاز» به طور صریح به این نکته اشاره دارد که دارنده پروانه حمل سلاح شکاری مکلف است پس از انقضاء مدت به تمدید پروانه اقدام نماید و چنانچه ظرف سه ماه پس از پایان مدت به تمدید آن اقدام ننماید، سلاح غیرمجاز تلقی می‌شود و مرتکب به جزای نقدی از ده تا بیست میلیون ریال محکوم می‌گردد.
اگر از مواد محترقه غیر مجاز در مراسم و عروسی استفاده شود، کار غیر قانونی انجام شده؟
طبق تبصره ماده 12 قانون «خـرید و حمل مواد محترقه غیرمجـاز که برای جشن‌ها و مراسم استفاده می‌شود مستوجب جزای نقدی از پانصد هزار ریال تا ده میلیون ریال است. مواد محترقه‌ای که به تشخیص وزارت دفاع خطرساز نیست از شمول این ماده و تبصره آن خارج است».
سلاح‌های قاچاقی که ضبط شده اند منهدم خواهند شد؟
خیر. مطابق با ماده 18 قانون قاچاق اسلحه «کلیه سلاح ها، مهمات، اقلام و مواد تحت کنترل کشف شده موضوع این قانون به موجب حکم دادگاه به نفع دولت (وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح) ضبط می‌شود».
به طور کلی حمل اسلحه غیر قانونی است؟
بله. از آن جایی که حمل این نوع ابزار در کشور ما مرسوم نیست، حمل اسلحه جرم است. مگر در مواردی که اسلحه شکاری است و صاحب آن مجوز لازم را دارد.
با بررسی مطالب یاد شده در می‌یابیم جرائم مسلحانه بسیار جدی و پیچیده‌اند. به همین جهت یاری گرفتن از وکیل و متخصص حقوقی به شدت توصیه می‌شود.
