به اختلافات گمركى كجا رسيدگى می شود؟

یکی از منابع درآمد برای اغلب کشورها، واردات و صادرات است که تاثیر زیادی در رشد اقتصادی هر کشور دارد. در واقع حقوق و عوارض کمرگی که همان مالیات بر واردات و صادرات کشور است؛ به عنوان مهم ترین منابع دولت شناخته می شوند.

حقوق و عوارض گمرکی که با عنوان تعرفه گمرکی شناخته می شوند، دارای پروسه طولانی هستند. برای مثال، کالاهای مورد نظر وارداتی را ابتدا طبقه بندی و سپس نرخ بندی می کنند.

در این فرآیند که معمولا شامل حقوق گمرکی، سود بازرگانی و عوارض است، همواره مشکلات و اختلافاتی بروز پیدا می کند که نیازمند رسیدگی و حل و رفع خواهد بود.

در اکثر کشورها برای رسیدگی به این اختلافات و رفع آن ها و همچنین جلوگیری از دادرسی های طولانی، در درجه اول اختیار رسیدگی به دستگاه مربوطه و حل و فصل سریع آن داده شده و همچنین یک شبه قضایی جداگانه و مستقل از قوه قضاییه (وابسته به قوه مجریه) برای رفع این اختلافات قرار داده شده است.

لازم به ذکر است که در ایران کمیسیون های بدوی و تجدید نظر، اختلافات گمرکی نامیده می شوند. در این مراجع با کمک گرفتن از آیین دادرسی ساده و کم تشریفاتی به اختلافات موجود رسیدگی می کنند.

البته آرا و تصمیمات گرفته شده در این مراجع قابل تجدید نظر و شکایت بوده و می توان به آراء داده شده اعتراض کرد.

رسیدگی به اظهارنامه گمرکی چگونه است؟

مطابق با قوانین کشور برای حل اختلاف مسائل مربوط به گمرک دو مرجع وجود دارد که به واسطه آن ها مسائل و اختلافات ایجاد شده حل و فصل می گردد. این مراجع شامل:

1. مرجع اداری یا اداره امور گمرکی
2. مراجع شبه قضایی یا کمیسیون های بدوی و تجدید نظر رسیدگی به اختلافات گمرکی

مرجع اداری یا اداره امور کمرگی به چه صورت اختلافات را حل می کند؟

براساس قانون که در مورد امور مربوط به گمرک است؛ ارزیابی، تشخیص حقوق و عوارض گمرکی و همچنین وصول آن ها بر عهده مرجع اداری یا اداره امور گمرکی می باشد.

این مرجع اختیار و قدرت لازم برای رسیدگی به اختلافات و مشکلات مربوطه را دارا می باشد. غالبا برای رسیدگی و تشخیص حقوق گمرکی فرد بایستی اظهارنامه تسلیمی ارائه دهد.

در هنگام رسیدگی به اختلافات و مشکلات گمرکی، ممکن است بین اظهار کننده و ماموران گمرکی اختلاف نظر و مشکلاتی بوجود آید که با استفاده از اختیاراتی که به این اداره داده شده است؛ رفع شده و حل و فصل خواهد شد.

در غیر این صورت باید به مرجع دیگر که شعبه قضایی است، رجوع کنند. اما این اظهارنامه و روند رسیدگی توسط اداره گمرک چگونه است که در ادامه به آن می پردازیم.

رسیدگی به اظهارنامه گمرکی چگونه است؟

اظهارنامه به چه شکل است، سوال است که در ابتدا به توضیح آن می پردازیم. در حالت کلی کالاهایی که به کشور وارد می شوند را به یکی از منظورهای زیر اظهار می کنند:

ورود قطعی، ورود موقت، اعاده به خارج از کشور (مرجوعی)، ترانزیت خارجی، ترانزیت داخلی

برای خروج کالای وارد شده از گمرک باید اظهارنامه آن با یکی از عناوین بالا ثبت شود. صاحب کالا اظهارنامه را به لحاظ اطلاعاتی که باید اعلام کند را تسلیم ماموران قسمت فنی گمرک می کند، این اطلاعات معمولا قبض بارنامه و انبار و اسناد خرید و غیره می باشد.

پس از آن قسمت فنی اقدام به بررسی اظهارنامه و اسناد ضمیمه شده خواهد کرد.

بعد از بررسی قسمت فنی گمرک آن را ثبت و به صندوق ارسال می کنند. اما اگر مشکلی در اظهارنامه مشاهده شود برای تکمیل و یا اصلاح به تسلیم کننده مرجوع می شود.

حالت دیگری نیز وجود دارد که در آن صاحب کالا متوجه اشتباهی در اظهارنامه شده و با استفاده از یک درخواست کتبی و بیان چگونگی اشتباه، می تواند اصلاح اظهارنامه را از رئیس گمرک تقاضا نماید.

مراجع شبه قضایی چگونه به اختلافات گمرکی رسیدگی می کنند؟

تخلفاتی که در گمرک صورت می گیرد به چهار دسته تقسیم بندی می شوند که شامل موارد زیر هستند.

• الف) قاچاق که در حالت کلی جرم محسوب شده و رسیدگی به آن از صلاحیت کمیسیون های رسیدگی خارج بوده و زیر نظر و صلاحیت دادگاه های عمومی قرار دارد.
• ب) تخلف گمرکی که به معنای اظهار کالا یا عدم اظهار کالا بوده و موجب ضرر مالی به دولت می شود. رسیدگی به این مورد نیز در صلاحیت کمیسیون های رسیدگی به اختلافات گمرکی است.
• ج) مورد دیگر مربوط به تخلف انتظامی است. به عبارتی، در این مورد نقض قوانین و مقررات آیین نامه ها صورت گرفته و ضرری به دولت وارد نشده است. برای مثال نگرفتن پروانه حرکت یا ورود کالای بخشوده شده از راه غیر مجاز و بدون کسب اجازه از گمرک است که بایستی رئیس گمرک مداخله کرده و در این رابطه تصمیم گیری نماید.
• د) اشتباه گمرکی نیز از دیگر تخلفاتی است که در گمرک وجود دارد. به این معنی که اگر اظهار کننده در کار خود دچار اشتباه شود. برای مثال تعداد بسته ها را اشتباه وارد کند یا در شمارش متوجه اختلافات جزئی شود بدون اینکه در کمیت یا کیفیت یا ارزش کالا مشکلی بوجود آید. در این موارد و در هنگام رسیدگی، اگر محرز شود که هیچ گونه سوء نیتی نبوده، موضوع اشتباه گمرکی تلقی شده و دستور رفع اختلاف صادر می گردد.

برای رسیدگی به اختلافات گمرکی و در قانون امور گمرکی دو نوع مرجع اختصاصی وجود دارد که شامل کمیسیون بدوی رسیدگی به اختلافات گمرکی و کمیسیون تجدید نظر می باشد.

کمیسیون بدوی رسیدگی به اختلافات گمرکی به چه شکل است؟

همان طور که اشاره شد برخی از اختلافات مانند اختلاف در تشخیص نوع کالا، تطبیق مشخصات کالا با مندرجات تعرفه گمرکی ، سایر اختلافات ناشی از اجرای مقررات گمرکی و مقررات صادرات و واردات کالا در مرجعی به نام کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی رسیدگی و پیگیری خواهد شد.

در حالت کلی، این اختلافات به سه شکل است که شامل:

1. اختلاف در تعرفه بندی
2. اختلاف در مقررات واردات و صادرات و همچنین سود بازرگانی 3. اختلاف ناشی از آئین نامه مقرراتی.

کمیسیون بدوی رسیدگی به اختلافات گمرکی از هفت نفر که عضو اصلی هستند و پنج نفر به عنوان علل البدل تشکیل شده است. پنج نفر از اعضای اصلی و پنج نفر از اعضای علل ابدل به انتخاب رئیس گمرک بوده و از کارمندان بصیر و مطلع به امور گمرکی انتخاب می شوند.

همچنین یک نفر از کارمندان مطلع وزارت بازرگانی به انتخاب وزرای مربوط به احکام رسمی اداری برای مدت دو سال معین می شود.

وظایف کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی چیست؟

این وظایف عبارتند از :

• مشاوره و اظهار نظر درباره طرح ها یا گزارشاتی که به گمرک ایران فرستاده می شود و از طرف رئیس کل گمرک نیز کتبا تایید شده است را به کمیسیون ارجاع می دهند تا مورد بررسی قرار گیرند.
• رسیدگی و صدور رای در مورد پرونده هایی که تشخیص نوع کالای موضوع آن ها در شهرستان ها به لحاظ تطبیق با مندرجات تعرفه گمرکی، مورد اختلاف نظر قرار گرفته است و همچنین از طرف رئیس کل گمرک نیز تعیین و تایید شده باشد. این مورد را معمولا به کمیسیون ارجاع می دهند تا درباره آن رسیدگی کرده و اختلافات ایجاد شده را رفع نماید.
• در مواردی که اختلافات در مورد اجرای مقررات گمرکی و مقررات عمومی صادرات و واردات باشد؛ رسیدگی به آن وظیفه کمیسیون می باشد.
• رسیدگی به درخواست هایی که براساس استعلام تعرفه بندی کالا از طرف بازرگانان یا از طرف اداره گمرک شهرستان ها به گمرک ارسال می شود.

کمیسیون رسیدگی به اختلافات چه اختیاراتی دارد؟

• کمیسیون می تواند در مواردی که نیازمند رسیدگی به پرونده ها یا سوابق است؛ یک یا دو نفر از اعضای اصلی و یا علل البدل را برای مطالعه و تحقیق در این زمینه مامور کند.
• در برخی موارد که لازم بدانند یا بنا بر تقاضای ذی نفع ، موضوع را به کارشناس دادگستری و افرادی که از طرف دستگاه های دولتی معرفی شده اند؛ ارجاع دهد. لازم به ذکر است که در این مورد باید حق الزحمه کارشناس پرداخت شود.
• کمیسیون می تواند هر گونه تحقیق و اقدامی را که به روشن شدن مسئله و اختلاف کمک خواهد کرد را انجام دهد.

کمیسیون تجدید نظر رسیدگی به اختلافات گمرکی به چه شکل است؟

رسیدگی به این معنا نیست که حکم صادر کرده و به اصلاح «فصل دعوی» صورت گیرد؛ بلکه بایستی به « فصل خصومت» بیانجامد.

ممکن است تصمیمات کمیسیون اشتباه بوده و در رسیدگی به اختلافات ایجاد شده بی عدالتی یا خطایی رخ داده باشد. در این مورد کمیسیون تجدید نظر وظیفه رسیدگی دوباره به این اختلافات را خواهد داشت.

اعضای این کمیسیون متشکل از:

1. یکی از افراد صاحب منصب و عالی رتبه در وزارت امور اقتصادی و دارایی
2. یکی از قضات عالی رتبه وزارت دادگستری
3. یک نفر از صاحب منصبان وزارت بازرگانی
4. یک نفر از اعضای هیئت رییسه اتاق بازرگانی
5. رئیس گمرک یا منتخب آن

اداره گمرک نیز به عنوان یکی از منابع مهم مالی کشور شناخته می شود که با توجه به میزان واردات و صادرات کالاهای مختلف، این امکان وجود خواهد داشت تا مشکلات و اختلافات در آن به وجود آید.

اما بر اساس قانون چه نهاد و چه کسانی وظیفه رسیدگی به این اختلافات را خواهند داشت. این موضوعی بود که به صورت مفصل در این مقاله به آن پرداخته شد. اما به صورت خلاصه می توان عنوان کرد که دو نوع مرجع برای رسیدگی به اختلافات گمرکی قرار داده شده است.

در حالت اول مرجع ادرای گمرک است که به این اختلافات رسیدگی می کند و حدود و میزان آن نیز مشخص شده است. در حالت دوم نیز مراجع شبه قضایی یا کمیسیون هایی هستند که متشکل از افراد متبحر و مطلع از قوانین و امور مربوط به گمرک می باشند.

در صورتی که اختلافات ایجاد شده را نتوان در قسمت ادرای آن رفع کرده به کمیسیون ارجاع داده خواهد شد.

اختلافات گمركى كجا رسيدگى مي شود؟

اختلافات گمرکی در دو مرجع رسیدگی می شود که شامل مرجع اداری گمرک و مرجع شبه قضایی یا کمیسیون های حل اختلافات گمرک می باشند.

مرجع شبه قضایی به چه مواردی رسیدگی می کند؟

قاچاق، تخلف گمرکی، تخلف انتظامی و اشتباه گمرکی از جمله مواردی هستند که در کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی مطرح می شوند.