آیا تاریخ فوت متوفی را می توان اصلاح کرد؟
لازم است به هنگام فوت نیز تاریخ آن در ثبت احوال کشور به مرحله ثبت رسد. پس از مرگ اشخاص، شناسنامه او باطل گردیده و برای او نیز گواهی تحت عنوان گواهی فوت صادر می‌شود. اما چگونه گواهی فوت صادر می‌شود؟ و آیا اصلاح تاریخ فوت متوفی در گواهی فوت وجود دارد؟
گواهی فوت و مراحل مربوط به دریافت این گواهی
گواهی فوت از منظر تحقق ارث از مقدار اهمیت بیشماری برخوردار است. زیرا در این لحظه می‌باشد که می‌باید معین گردد چه اشخاصی قابلیت ارث بردن را دارا هستند.
احراز و اثبات این لحظات اغلب با سند خلاصه فوت و ثبت واقعه در سند سجلی و ابطال شناسنامه فرد فوت شده صورت می‌پذیرد. به هنگام لزوم با سایر ادله همانند شهادت شهود امکان‌پذیر است.
در این مورد میبایست توجه نمود که مامور ثبت احوال هیچ زمان احراز کننده مرگ نیست و مسئولیت وی در چهارچوب ثبت اعلام امر مرگ است و به همین خاطر علل اثبات خلاف آن چه ضمن سند سجلی در ارتباط با تاریخ فوت می‌آید، نیازمند ادعای جعل نخواهد بود.
آیا می‌دانید که گواهی فوت به چه شکل صادر می‌شود؟
بعد از آن که نشانه‌های حیاتی فرد کمرنگ گردید و حالات جسمانی او گام به سوی وخامت گذاشت میبایست در ابتدای امر با اورژانس تماس گرفته شود و از آنان طلب کمک کرد. به هنگامی که این کار مؤثر واقع نشد و فرد از دنیا رفت، میبایست اقداماتی قانونی در پیش گرفته شود:
- می‌باید صحت و سقم فوت بر پزشک اورژانس اثبات گردد و مرگ به تایید از جانب او برسد. سپس پزشک با انجام معاینات و نبود هیچگونه نشانه حیاتی در بدن فرد متوفی، جهت صدور گواهی فوت مبادرت می‌ورزد.
- پس از به تأیید رسیدن فوت شخص متوفی، مراتب به واسطه اداره ثبت احوال ثبت گردیده و شناسنامه فرد از دنیا رفته باطل خواهد شد. سپس گواهی منوط بر فوت برای درخواست کنندگان صادر می‌گردد.
پزشکی که میتواند گواهی فوت صادر نماید
پزشک صادر کننده گواهی فوت به طور حتم می‌باید مورد تایید نهاد پزشکی قانونی باشد و از جانب نهاد یاد شده، دارای جواز قانونی و معتبر باشد.
گواهی فوت حتما میبایست در سربرگ گواهی مخصوص که از جانب سازمان پزشکی قانونی مورد تایید قرار می‌گیرد، صادر شود.
به چه هنگام می‌توان گواهی فوت را در خانه صادر نمود؟
جهت انجام چنین اموری شرایط و موانع بسیار زیادی روبه‌روی شما قرار دارد. بهتر است شما را کمی به اختصار با این مسئله آشنا سازیم.
پزشک به هنگامی میتواند گواهی فوت در منزل را صادر نماید که شخص فوت گردیده؛ بیمار وی بوده باشد و پزشک معالج از موقعیت جسمانی و احوالات و روحیات وی آگاهی و علم دقیقی داشته باشد و یا چنانچه که پزشک معالج شخص را نمی‌شناسد بتواند با وارسی دقیق و جامع اسناد و مدارک، داروها و بدن بیمار دلیل فوت او را به دقت تشخیص بدهد.
علل فوت متوفی لازم است کاملا مشخص و واضح باشد و مرتبط با بیماری فرد فوت شده باشد. زیرا امکان دارد جرم و جنایتی برای آن فرد رخ داده باشد. علل فوت میبایست طبیعی باشد و حادثه‌ای در مرگ متوفی دخیل نباشد.
جهت صدور گواهی فوت، خانواده او نباید هیچ نوع نارضایتی یا کدورتی نسبت به فرد فوت شده داشته باشند. جسد فرد متوفی میبایست کاملا احراز هویت گردد.
جسد به گونه‌ای تمام و کمال معاینه شده و به لحاظ اثرات تروما، خفگی، دررفتگی، شکستگی، جای چاقو، جای گلوله و غیره کاملا وارسی گردد. چرا که پزشک به هیچ عنوان بدون انجام معاینات فرد اجازه صدور گواهی فوت را نخواهد داشت.
در زمان صدور گواهی فوت هم لازم است، اسناد و مدارک شناسایی فرد متوفی در اختیار پزشک صادر کننده‌ی گواهی فوت قرار بگیرد.
واقعه فوت طی مدت زمان چند روز میبایست اطلاع داده شود؟
بنابر ماده ۲۵ (اصلاحی در سال ۱۳۶۳):
مهلت اعلام فوت ده روز از تاریخ اتفاق یا وقوف بر آن است.» حال، از آن سوی که هیچگونه ضمانت اجرایی برای این ماده مشخص نگردیده است، می‌باید این گونه بگوییم که بهتر می‌باشد واقعه فوت طی مدت زمان مذکور یعنی ده روز به نهاد ثبت احوال اطلاع داده بشود و صدور گواهی فوت طی مراحل بعدی نیز نیازمند ارائه شناسنامه متوفی و با اعلام داشتن شماره و تاریخ ثبت وفات خواهد بود.
حال بهتر است خاطر نشان بشویم، بعد از مرگ، گواهی فوت جانشین شناسنامه متوفی خواهد شد که به هنگام نیاز، این گواهی ارائه گردد.
اعلام وفات و به امضا رساندن گواهی فوت برعهده چه کسانی می‌باشد؟
بر اساس ماده ۲۶ (اصلاحی سال ۱۳۶۳)؛
اعلام داشتن وفات و به امضاء رساندن سند ثبت مرگ به ترتیب برعهده‌ی یکی از افراد نام برده شده در قسمت ذیل خواهد بود:
- نزدیک‌ترین خویشاوندان متوفی که به هنگام فوت در کنار او حاضر بوده‌اند.
- متصدی و یا صاحب محلی که فوت در آن جا اتفاق افتاده است و یا نماینده وی.
- هر فردی که به هنگام فوت در محل حاضر بوده است.
- مامورین انتظامی و یا کدخدای منطقه.
تبصره ماده یاد شده متصدیان گورستان و یا دفن مؤظف به اطلاع وفات به اداره ثبت احوال می‌باشند.
حال بهتر است به سوی دعاوی اصلاح شناسنامه گام بگذاریم. دعاوی منوط بر اصلاح شناسنامه اعم از تاریخ تولد، تغییر نام خود، نام خانوادگی، من جمله مواردی است که مرتبط با دادگاه‌های عمومی حقوقی مکان اقامت است و تقاضای آن می‌باید در دادگاه نام برده شده مورد وارسی قرار گیرد.
نیز از سویی با استناد بدین مسئله که تعیین و تغییر تاریخ فوت حاوی اثرات حقوقی است، رسیدگی بدان از صلاحیت هیات موضوع ماده سه قانون ثبت احوال نیز ماده 29 همین قانون خارج بوده و ضمن صلاحیت محاکم عمومی حقوق دادگستری می‌باشد.
فرآیند انجام شکایت چگونه است؟
رای وحدت رویه به شماره ۱۹۷۳۲/۱/۱۳۹۳ هیأت عمومی دیوان عالی کشور چنین بیان می‌دارد که
بنابر ماده‌ی ۹۵۶ قانون مدنی اهلیت برای شامل شدن حقوق، با زنده به دنیا آمدن آدمی آغاز و سپس با مرگ او به اتمام می‌رسد.
ولو به هنگام نامشخص بودن تاریخ واقعه مرگ یا ادعایی بر خلاف آن، با استناد به آثار حقوقی مرتبط بر واقعه فوت، همانند بقاء و زوال اهلیت و حق یا حقوق قانونی یا وراثت، تعیین و یا تغییر آن نیازمند رسیدگی قضایی و احراز واقع خواهد بود و این موضوع از صلاحیت هیات حل اختلاف موضوع ماده‌ی سوم اصلاحی قانون و مقررات ثبت احوال بیرون و در صلاحیت دادگاه‌های عمومی حقوقی خواهد بود.
بر اساس رای شعبه سوم دیوان عالی کشور که با نظر بیان شده انطباق دارد. بنا بر نظر اکثریت اعضای هیأت دیوان عالی کشور صحت و سقم داشته و قانونی بوده نیز مورد تایید است.
این رای با اکتفا به ماده ۲۷۰ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در ارتباط با کیفر مصوب سال ۱۳۷۸ برای دادگاه‌ها و شعب دیوان عالی کشور در موارد شبیه بدین لازم‌الاتباع خواهد بود.
با قید اشتباه تاریخ فوت متوفی در گواهی فوت چه اتفاقی ممکن است رخ بدهد؟
اعلام نهاد ثبت احوال مبنابر آن‌که تاریخ فوت متوفی ضمن گواهی فوت اشتباه قید گردیده است، تکلیفی را برای دادگاه ایجاد نمی‌نماید تا دادنامه را اصلاح کند.
اگر که گواهی انحصار وراثت مطابق با اسناد و مدارک ارائه گردیده در دادگاه صادر شده باشد، ولو بعدها نهاد ثبت احوال اعلام دارد که ضمن گواهی فوت متوفی اشتباها قید شده است، آیا دادگاه میتواند دادنامه را اصلاح کند و یا خیر.
تصحیح رای و یا آن که تصمیم دادگاه بنابر ماده ۳۰۹ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی سال ۱۳۷۹ و نیز ماده ۳۸ قانون امور حسبی زمانی امکان دارد که در صدور رای با اتخاذ تصمیم دادگاه اشتباهی اتفاق افتاده باشد.
ولو چون مورد استعلام از مصادیق اشتباه ضمن صدور رای نمی‌باشد و گواهی انحصار وراثت بنابر مدارک ارائه گردیده در بطن دادگاه صادر گردیده است، اعلام بعدی نهاد ثبت احوال مبنا بر آن که تاریخ فوت متوفی ضمن گواهی فوت اشتباها قید شده، تکلیفی را برای دادگاه به وجود نمی‌آورد تا دادنامه مربوطه را اصلاح نماید.
حال از سویی طی این حالات افرادی که این تصمیم را به زیان خود می‌دانند با استناد به ماده ۴۴ قانون امور حسبی خواهند توانست اعتراض خویش را به دادگاه تسلیم نموده تا بدان رسیدگی شده و تصمیمات مورد نیاز گرفته شود.
شما جهت ارائه دادخواست اصلاح تاریخ فوت به هیات حل اختلاف ثبت احوال می‌باید آن را به شکل زیر تنظیم نمایید:
مشخصات طرفین، اعم از نام، نام خانوادگی، نام پدر، شغل، محل اقامت خود. خواهان به جهت اصلاح تاریخ فوت که خود شما می‌باشید و خوانده ثبت احوال خواهد بود.
در صورت وجود وکیل یا نماینده قانونی در قسمت معین گردیده نام او را بیان دارید و نیز در بخش تعیین خواسته و بهای آن اصلاح تاریخ فوت را قید کنید. قسمت شرح خواسته را این چنین تکمیل کنید:
با سلام، احتراما به استحضار می‌رساند
پدر اینجانب بنا بر ادله اعلامی در تاریخ ……. فوت کرده است. ولو به علت اشتباه و خطای ثبت احوال منطقه ….. تاریخ فوت ضمن گواهی فوت ….. قید گردیده است. لذا صدور حکم مبنا بر اصلاح تاریخ حکم را خواستارم.
مدارک لازم جهت انجام شکایت چیست؟
لازم است شما به جهت اثبات ادعای خود فتوکپی از مصدق شناسنامه، فتوکپی از شهادت شهود نیز معرفی به پزشکی قانونی را به همراه داشته باشید. از سویی به جهت احراز هویت خود، مدارک شناسایی خود را از خاطر نبرید.
هزینه تمام شده تنظیم شکایت چقدر است؟
بهتر است خاطر نشان شویم که دعوی اصلاح تاریخ فوت یک دعوای غیرمالی است. به همین جهت هزینه بسیاری را در راستای تنظیم دادخواست و طرح شکایت دامن‌گیر شما نخواهد نمود.
بنابراین شما می‌توانید با اطمینان خاطر به جهت تنظیم این دادخواست گام گذارده و اقدام نمایید.
آیا برای این شکایت نیاز به وکیل است؟
در بینابین دعاوی حقوقی برخی از آن‌ها از پیچیدگی بسیاری برخوردار است. اشخاص گاهی شده است که به دلیل ناآگاهی با شیوه‌ی تنظیم دادخواست بسیار متضرر گردند.
آیا شما می‌دانید که چگونه می‌توانید به راحتی دادخواست اصلاح تاریخ فوت را تنظیم کنید؟ بدون آن که دادخواست شما رد شده و به خوبی مورد رسیدگی قرار بگیرد.
تنظیم دادخواست به واسطه یک وکیل و حضور یک وکیل خوب و متبحر نه تنها آن که مدت زمان رسیدگی به پرونده شما را کوتاه‌تر خواهد کرد. بلکه او نیز میتواند مراحل رسیدگی را به خوبی پیش برده و تا پایان آن در کنار شما حضور یابد.
در واقع به هنگامی که شما به جهت تنظیم دادخواست اصلاح تاریخ فوت از یک وکیل متخصص کمک دریافت می‌کنید، دیگر نیازمند امتحان و آزمایش شیوه‌های مختلف نخواهید بود.
از این جهت تنها شما با پرداخت هزینه‌ی وکیل می‌توانید هم در زمان خود صرفه‌جویی کنید و هم از صرف هزینه‌های پی در پی در این مسیر در امان مانید.
البته بهتر است ما در وکیل 24 به این نکته اشاره نماییم که گاهی امکان دارد که شما مایل نباشید در تمامی این مسیر یک وکیل همراه با شما باشد. به این هنگام پیشنهاد می‌کنیم تنها تنظیم دادگاه را به وکیل واگذار کنید.
نحوه پشتیبانی و شکایت تنظیم شده چگونه است؟
اگر که شما با یک وکیل صحبت نموده باشید که او نیز تمامی مراحل را خود به انجام برساند، این چنین او خود به خوبی می‌داند که چه باید بکند.
حال اگر که تنها برای تنظیم دادخواست با او صحبت نموده باشید، مابقی مسیر را لازم است خود شما پشت سر گذاشته و تا به اتمام موضوع، آن را پیگیری کنید.
